Feedback – Op weg naar een realistische zelfperceptie

Heb jij weleens feedback ontvangen die je totaal verraste? Of dit nu van een vriend was of via een functioneringsgesprek op het werk: het laat je opeens een totaal andere realiteit zien dan waarin je zelf geloofde. We hebben allemaal wel één of meerdere keren van anderen gehoord hoe zij over ons denken, hoe zij ons zien. Dat deze informatie vaak niet in lijn is met hoe wij onszelf zien, ons zelfbeeld, is niet gek.

We hebben allemaal een blinde vlek wanneer we naar onszelf kijken. Als mens zijn we nu eenmaal niet goed in staat om een realistisch zelfbeeld te vormen.

Ons zelfbeeld is gebaseerd op hoe we onszelf zien op basis van de kennis die we gedurende een heel leven hebben opgebouwd. Het is een perceptie van onze capaciteiten, ons imago en onze unieke identiteit.

Wat kunnen we doen om ons zelfbeeld te verbeteren?
Onderzoek laat zien dat er twee manieren zijn om jezelf beter te leren kennen: zelfreflectie (naar binnen kijken) en het ontvangen van feedback (input van buiten).

De onbetrouwbaarheid van zelfreflectie
Wanneer we onze zelfkennis willen vergroten, moeten we vertrouwen op zowel interne als externe reflecties. Een eerste impuls is vaak zelfreflectie. De meesten van ons zijn ervan overtuigd dat onze zelfpercepties beter zijn dan de waarnemingen van anderen. Het tegendeel is waar: zelfpercepties zijn vaak onbetrouwbare bronnen voor zelfkennis. Wanneer je te veel vertrouwd op je eigen perceptie, bestaat het risico dat de kwaliteit van je beslissingen afnemen, prestaties afzwakken en je zelfinzicht minder wordt.

Waarom kunnen we niet alleen op zelfreflectie vertrouwen?
Vooral vanwege onze cognitieve biases, ofwel onbewuste vooroordelen. Deze cognitieve biases zorgen ervoor dat wij gebeurtenissen onbewust interpreteren op basis van eerdere ervaringen en overtuigingen. We hebben de neiging om onszelf op een sociaal wenselijke en positieve manier te zien; we hebben behoefte aan zelfconsistentie. We zijn niet in staat om onze biases waar te nemen of te corrigeren; je bent je hier immers niet bewust van!
De bias van zelfconsistentie zegt dat de mens zichzelf graag als consistent zien, en zichzelf voor de gek houdt als het niet zo is. Het werkt als een soort vertekende spiegel waarin onze herinneringen worden gereflecteerd. Dit gebeurt echter onbewust.
Volgens het Dunning-Kruger-effect en Illusory Superiority hebben mensen de neiging hun capaciteiten te overschatten. Minder competente mensen overschatten zichzelf zelfs nog méér! Een voorbeeld: vrijwel alle mensen vinden dat zij bovengemiddeld goed auto rijden. Statistisch is dat natuurlijk onmogelijk.

Feedback – input van buiten
De feedback die we van anderen ontvangen, kan ons zelfbeeld bevestigen óf het sluit juist niet aan bij onze zelfperceptie. In dat laatste geval worden onze hersenen getriggerd en worden we extra alert. Er ontstaat een wisselwerking tussen wat ons wordt verteld en wat we denken dat waar is. Onze hersenen begint met de verschillen te worstelen.
 Zoeken naar input van buiten is nodig als je je zelfperceptie wilt aanpassen.

Accepteren van percepties van anderen
Oké. Je leert jezelf dus beter kennen door de feedback van anderen en het helpt je in je ontwikkeling. Maar niet iedereen is er klaar voor om de percepties van anderen te accepteren. Het is daarom cruciaal voor organisaties om een open feedbackcultuur te stimuleren en medewerkers te helpen in het goed kunnen ontvangen en geven van constructieve feedback. Hierbij is belangrijk dat (1) managers het goede voorbeeld geven, (2) medewerkers kunnen deelnemen aan een (interne) workshop om handvatten te krijgen en te kunnen oefenen, en (3) er moet een feedbackmethode zijn waar iedereen snel mee aan de slag kan.

Persona.fit is zo’n feedbackmethode
Persona.fit is een app gebaseerd op 360° feedback, maar dan nieuwe stijl. Een 360 is immers statisch en we willen continue, real-time feedback! Het begint met zelfonderzoek: inzicht in je persoonlijkheid, ambities en motivatie. Daarna komt je reputatie: hoe zien anderen jou? Alle data worden opgeslagen in de app en jij bepaalt wat je ermee doet. Je kunt je ontwikkeling volgen, doelen stellen én het als input gebruiken voor gesprekken met je manager of voor bijvoorbeeld (e-)coaching.

Sven Prevoo

Sven Prevoo

Sven is organisatieadviseur, assessmentpsycholoog en trainer bij LTP Online. Hij heeft een sterke focus op HR Analytics en het transformeren van teams en organisaties door feedback, met behulp van de Persona.fit App. Deze onderwerpen komen ook ter sprake in zijn blogs, aangevuld met recruitment, performance appraisal en learning agility.
Sven Prevoo

Sven Prevoo

Sven is organisatieadviseur, assessmentpsycholoog en trainer bij LTP Online. Hij heeft een sterke focus op HR Analytics en het transformeren van teams en organisaties door feedback, met behulp van de Persona.fit App. Deze onderwerpen komen ook ter sprake in zijn blogs, aangevuld met recruitment, performance appraisal en learning agility.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief